Kireçtaşı Özellikleri
Kimyasal
bileşiminde en az %90 CaCO3 (kalsiyum karbonat) bulunan kayaçlara kalker yada
kireçtaşı adı verilmektedir. Ayrıca kireçtaşı terimi, kimyasal bileşiminde %90’a
kadar CaCO3, minerolojik bileşiminde ise %90’a kadar kalsit içeren kayaçlar için
de yerbilimciler tarafından kullanılmaktadır. Kalkerin minerolojik incelemesinde
saf halde kalsit ve çok az miktarda aragonit kristallerinden oluştuğu görülür.
Kalsit ve aragonit; kalsiyum karbonatın iki ayrı kristal şekli olup, teorik
olarak %56 CaO ve %44 CO2 içerir. Ancak doğada hiçbir zaman saf olarak bulunmaz.
İkincil derecede değişik madde ve bileşiklerin içinde yer alması nedeniyle
orjinal halde sarı renkli olup, kahverengi ve siyah renklerde de
görülebilmektedir. Kalkerin sertlik derecesi 3, özgül ağırlığı 2,5-2,7 gr/cm3
arasındadır. Yeraltı sularında travertenler şeklinde, deniz ya da tatlı sularda
ise kimyasal, organik veya mekanik çökelme sonucu kalker yatakları oluşur.
Kalkerlerin içerdikleri CaCO3 ve
CaO % miktarları saflıklarını göstermektedir.Görüldüğü gibi, kayacın tüm
kimyasal bileşimindeki CaCO3 miktarı % 90’dan fazla olduğundan kalker
(=kireçtaşı) olarak adlandırılır ve % 98.5’den fazla CaCO3 olduğunda çok fazla
saf kalker sınıfına girer. Çok fazla saf kalkerlerin genel olarak fiziksel
özelliği aşağıda verilmiştir.
Basınç dayanımı
: 100-1900 kg/cm2
Kırılma dayanımı : 40-200 kg/cm2
Çekme dayanımı : 20-60 kg/cm2
Elastisite modülü : E = 2600-3000 kg/mm2 (Kristalli
kalkerlerde)
Young modülü : 2.5-8x105 kg/cm2
Poisson katsayısı : 0.07-0.35
Genleşme katsayısı : 0.00001-0.000035 1º C (100-150º C, için)
Özgül Isısı :
113.65-119.65 Kcal/kg ºC (40º C)
Reaksiyon ısısı : 422 Kcal/gr. Mol.
(25º C)
Elektrik iletkenliği : 10-5 mho/cm
Kireçtaşı Kullanım Alanları
Kireçtaşı bir çok sanayi dalında
yoğun olarak kullanılmaktadır.Ülkemizdede çok yaygın olarak kullanılan kireçtaşı
başlıca şu sanayi dallarında kullanılmaktadır.
- Çimento Sanayi
- Kireç Sanayi
- Hazır Beton Tesisleri
- Alçı ve Gazbeton Sanayi
- İnşaat Sanayi
- Karayolları ve Asfalt Tesisleri
- Altyapı ve Dolgu İşleri
- Plastik Döküm Sanayi |